Rzeźba to dziedzina sztuki polegająca na tworzeniu rzeźb lub dzieł trójwymiarowych z różnych materiałów. Inna definicja głosi, że rzeźba to dzieło sztuki powstałe w wyniku kształtowania surowców. Rzeźby mają różne kształty i faktury, są wykonane z różnych materiałów i na różne sposoby. Dlatego między tymi dziełami sztuki istnieją różne typologie i wyróżnienia. Jakie są rodzaje rzeźb? Czym różnią się od siebie poszczególne odmiany?
Jakie są rodzaje rzeźby? Rozróżnienie ze względu na formę
Na pytania dotyczące typów rzeźb można odpowiedzieć na różne sposoby w oparciu o różne kryteria klasyfikacji. Co więcej, poszczególne kryteria nakładają się na siebie, a poszczególni autorzy nie uważają, że wszystkie typy rzeźb można przypisać do określonej typologii. Podstawowe rozróżnienie opiera się na kształcie, czyli sposobie opracowania materiału. Rozróżnia się rzeźbę wolnostojącą, rzeźbę ścienną i płaskorzeźbę. Rzeźba wolnostojąca to taka, która jest otoczona pustą przestrzenią i którą można łatwo oglądać ze wszystkich stron. Rzeźba ścienna to rzeźba przymocowana do ściany i można ją oglądać z trzech stron. Nie da się tego zrobić w przypadku płaskorzeźb, czyli dzieł rzeźbiarskich, które wraz z tłem tworzą rzeźbę. Płaskorzeźbę należy oglądać z jednej strony. W zależności od stopnia wypukłości wyróżnia się je w następujący sposób: Płaski relief – kompozycja pojawia się nieco ponad powierzchnią tła. Convex Relief – kompozycja pojawia się wyraźnie ponad powierzchnią tła. Wklęsły relief – tło pojawia się na górze. Przód kompozycji. Rzeźby wyróżnia się także kształtem, przedstawiającym kompletne (trójwymiarowe) rzeźby i płaskorzeźby (płaskorzeźby).
Jakie wyróżnia się rodzaje rzeźb ze względu na materiał wykonania?
Większość rzeźb wykonana jest z materiałów, które pozwalają z łatwością tworzyć trójwymiarowe kształty. Materiały te obejmują kamień, drewno, glinę, gips i wosk. Rzeźby są również wykonane z metalu i wielu innych materiałów. Stosując to kryterium klasyfikacji, można rozróżnić różne typy rzeźb. Rodzaj rzeźby w drewnie: opiera się na wykorzystaniu właściwości niektórych gatunków drewna, które mają określoną twardość i trwałość. W Polsce najczęściej używanym drewnem jest lipa, ale także inne gatunki drewna liściastego, takie jak buk i dąb. Rzeźba w kamieniu: Najczęściej używanymi materiałami są marmur, piaskowiec, granit lub wapień. Kamień to wyjątkowy materiał, który potrafi doskonale odwzorować szczegóły takie jak rysy twarzy i rysy konkretnej osoby. Wykorzystuje się techniki odlewnicze, które tworzą rzeźby poprzez zastąpienie modeli odlanych z określonych materiałów metalowymi replikami.
Jakie są pozostałe materiały, wykorzystywane do tworzenia rzeźb?
Są też abakanalia, czyli rzeźby wykonane z dzianiny pokrytej żywicą syntetyczną i utwardzanej. Innym typem rzeźby jest rzeźba organiczna. Jest to zmodyfikowana wersja kształtu wykonana z prawdziwej żywej tkanki. Należą do nich na przykład rzeźby botaniczne. Można wyróżnić także rzeźby wykonane z gliny, tkaniny, szkła i modeli papierowych. Rzeźba również łączy różne materiały, aby stworzyć konkretny egzemplarz. Przykładem techniki bazującej na tym założeniu jest chryzelefantyna, która do tworzenia rzeźb wykorzystuje kość słoniową i złoto. Innym przykładem jest akrolit. Jest to rzeźba wykonana częściowo z kamienia, częściowo z drewna.
Podział rzeźb ze względu na technikę wykonania, temat i podmiot
Istnieją dwa rodzaje technik produkcji: rzeźba realistyczna i rzeźba abstrakcyjna. Ta pierwsza ma być bardzo zbliżona do rzeczywistości. Takie podejście charakteryzuje między innymi Michał Anioł, który stworzył doskonałe renesansowe rzeźby, doskonale odtwarzające najmniejsze elementy ludzkiego ciała. Drugi typ, abstrakcja, charakteryzuje się uproszczeniem rzeczywistości lub porzuceniem rzeczywistości. Rzeźby mogą mieć kształty odbiegające od rzeczywistych obiektów i są efektem wyobraźni artysty. W zależności od tematyki wyróżnia się trzy rodzaje rzeźby: rzeźbę figuratywną, rzeźbę abstrakcyjną i rzeźbę instalacyjną (zwaną także dziełami sztuki wolnostojącej). Do pierwszej kategorii zalicza się antropomorfizm, zwierzęcość i rzeźbę roślinną. Rzeźba antropomorficzna to rzeźba przedstawiająca osobę. Można wyświetlić cały diagram lub tylko jego część. Rzeźby zwierzęce przedstawiają zwierzęta, rzeźby kwiatowe przedstawiają rośliny Rzeźby można rozróżnić na podstawie tematu rzeźby: Rzeźby gatunkowe: Zawiera sceny z życia codziennego , Rzeźby mitologiczne: Rzeźby mitologiczne , Rzeźby folklorystyczne przedstawiające sceny i postacie : o krajobrazach i otaczającej je kulturze tworzonej przez społeczności wiejskie.
Jakie są rodzaje rzeźby wyróżniane pod kątem funkcji?
Klasyfikacja funkcjonalna obejmuje wiele różnych typów rzeźb, ale najczęściej wymieniane są te wymienione poniżej. Rzeźba dekoracyjna: Rzeźba służąca do dekoracji miejsca, w którym się znajduje. Rzeźby odmieniają pomieszczenia, nadają wnętrzom niepowtarzalny charakter i odświeżają meble. W tej kategorii znajdują się rzeźby zarówno wewnętrzne, jak i plenerowe. Rzeźby architektoniczne: Są to rzeźby przedstawiające elementy architektoniczne. Odnoszą się do architektury i jej elementów. Są to na przykład płaskorzeźby i rzeźbione kolumny. Rzeźby kultowe (rzeźby wotywne): Są to rzeźby sakralne przedstawiające bogów lub świętych. Poruszają tematykę sakralną i wiążą się z kultem bogów czczonych w poszczególnych religiach. Rzeźby ołtarzowe: Są to rzeźby przedstawiające elementy dekoracyjne ołtarzy w kościołach. Rzeźby pamiątkowe: Są to rzeźby wykonane dla upamiętnienia kogoś lub wydarzenia. Znajdują się tu monumentalne rzeźby i płaskorzeźby nagrobne. Uwzględniając funkcję rzeźb, można także wskazać rodzaj propagandy tworzonej zgodnie z wizją i polityką rządu. Ich celem jest wyrażenie jakiegoś aspektu życia w sposób stworzony przez rządzących.
Jak wygląda podział rzeźb ze względu na przeznaczenie?
Można na przykład rozróżnić rzeźby ogrodowe zdobiące ogrody, biorąc pod uwagę kryterium przeznaczenia rzeźby. Inne rodzaje rzeźb obejmują rzeźby plenerowe, wolnostojące elementy zdobiące parki, place i podobne przestrzenie. Najczęściej można je spotkać na terenach wiejskich. Istnieją również rzeźby portretowe, które mają przedstawiać twarz ludzką z perspektywy osoby noszącej. Co ciekawe, były one popularne w starożytności i średniowieczu, a teraz można zobaczyć, jak wyglądali słynni filozofowie i władcy tamtych czasów. Kolejnym typem rzeźby jest pomnik przedstawiający znaną, często historyczną postać. Postać ta posiada specyficzny kostium i różne atrybuty, które ją charakteryzują.
Jakie są inne rozróżnienia rzeźb?
Rzeźby można różnicować również na podstawie innych kryteriów, takich jak: Liczba wylosowanych liczb. W ten sposób można zidentyfikować rzeźby indywidualne i grupowe. Można również określić ryciny kute i odlewane. Cechą charakterystyczną jest zastosowana technika grawerowania. W zakresie analizy dzieł rzeźbiarskich dokonuje się także bardziej szczegółowych klasyfikacji i rozróżnień rzeźb, uwzględniając w szczególności: Różnice w składzie. Możesz wybierać pomiędzy rzeźbami statycznymi i dynamicznymi. Kryterium rozróżnienia jest ruch i pozycja sylwetki.
